Câu đố

Một hôm, nhà có giỗ, làm thịt lợn mỿi khách khứa đông lắm. Thấy Quỳnh hay nghịch, ai cũng chòng ghẹo chơi. ÿương lúc Quỳnh xem làm thịt lợn, có một ông Tú tên lá Cát thưỿng tự phụ hay chữ chạy đến béo tai, bảo:

- Tao ra một câu đối, đối được tao tha cho:

- Lợn cấn ăn cám tốn (1)

Quỳnh đối ngay:

- Chó khôn chớ cắn càn (2)

Ông Tú lại ra một câu nữa, câu này có ý tự phụ mình là ông Tú:

- Trỿi sinh ông Tú Cát (3)

Quỳnh lại đối:

- ÿất nứt con bỿ hung

Ông Tú phải lỡm, tịt mắt. Mỿt ngưỿi cưỿi ầm cả lên.

(1) Cấn là quẻ cấn, Tốn là quẻ tốn trong bát quái. ÿây lấy nghĩa lợn cấn (chửa) mà ăn tốn cám.
(2) Khôn là quẻ khôn, Càn là quẻ càn cũng trong bát quái, đây lấy nghĩa con chó khôn chớ cắn càn, cắn bậy.
(3) Cát còn có nghĩa là tốt; hung còn có nghĩa là xấu.
Dê đực chửa

Quan tư thiên xem thiên văn, thấy vỿ địa phận tỉnh Thanh có một ngôi sao sáng, chắc ở đấy có ngưỿi tài, nhưng không biết làng nào, mới tâu vua. Vua giao cho đinh thần xét. Có một vị tâu:

- Xin tư cho tỉnh thần Thanh Hoá sức mỗi làng phải tiến một con dê đực chửa, hạn một tháng, không có thì trị tội.

Trát vỿ đến làng, các cụ kỳ lão lo sốt vó, nhất là ông thân sinh ra Quỳnh lại càng sợ, ông ta là huynh thứ trong làng, tất phải tội trước. Ông ta vỿ phàn nàn nhà vua đòi những chuyện oái oăm.

Quỳnh thấy bố buồn rầu mới hỿi:

- Hôm nay thầy có việc gì mà không được vui?

Ông bố đương bực mình liỿn mắng:

- Việc làng, việc nước, trẻ con biết gì mà hỿi?

Quỳnh nhất định hỿi cho ra, ông bố phải kể thực cho nghe. Quỳnh nghe xong, thưa:

- Con tưởng việc gì, chứ việc ấy thì thầy không phải lo! Nhà vua bắt mua một con, chứ bắt mua mưỿi con cũng có. Xin thầy cứ ra nhận lỿi với làng, chồng cho con trăm quan tiỿn để con đi mua. Không thì mình chịu tội cho cả làng.

Ông bố thấy con nói thế, lạ lắm, nhưng nghĩ bụng: "Ta thử nghe trẻ con xem sao!" mới đánh liỿu ra nhận với làng, làm tỿ cam đoan, đem tiỿn vỿ bảo con đi mua.

Sáng sớm, hai bố con khăn gói, cơm nắm, vác chục quan tiỿn ra Thăng Long mua dê. ÿến nơi, Quỳnh nói với bố hỿi dò xem hôm nào vua ngự chơi phố. Hôm đó, Quỳnh dậy thật sớm, lén xuống dưới cổng cửa ÿông nằm chực.

ÿợi đến quá ngỿ, nghe tiếng xe ngựa quan quân đi xình xịch trên cổng, Quỳnh liỿn khóc oà lên. Vừa lúc xa giá đi qua, vua nghe tiếng trẻ khóc mà không thấy ngưỿi, sai lính đi tìm, lôi được Quỳnh ở dưới cống lên. Vua hỿi:

- Sao mày lại chui xuống cống?

Quỳnh giả vỿ không biết là vua, nói:

- Thưa ông, tôi thấy xe ngựa đông, sợ chết chẹt nên tránh xuống cống.

- Thế tại sao khóc?

- Thưa ông, mẹ tôi chết đã ba năm nay mà mãi không thấy bố tôi đẻ để có em mà ẵm nên tôi khóc!

- Thằng này mới dở hơi chứ! Làm gì có đàn ông đẻ bao giỿ.

- Thưa ông, mới rồi tôi thấy các cụ làng tôi rủ nhau đi mua dê đực chửa để tiến vua. Dê đực chửa được thì chắc bố tôi cũng đẻ được.

Vua và các quan đi hộ giá đỿu bật cưỿi, biết đứa bé này có tài, ứng vào ngôi sao sáng, liỿn thưởng tiỿn và tha cho dân làng không phải cống dê đực chửa nữa.
__________________


Vay tiỿn chúa

Lại một lần Qùynh vào yết đỿn, thấy chúa có nhiỿu tiỿn, trông sướng mắt, định vay. Quỳnh khấn:

- Em độ này túng lắm, chị có tiỿn để không, xin cho em vay để em buôn bán, kiếm ít lỿi.

Nói rồi, khấn đài âm dương: "Sấp thì chia tư, chị cho em vay một phần, ngửa thì chia ba, chị cho một phần, chị mà thuận cho một nửa thì xin nhất âm nhất dương."

Thấy đằng nào Quỳnh cũng vay được, mà ý Chúa thì không muốn cho vay, vì biết được là cho vay, Quỳnh sẽ không trả, liỿn cứ làm cho hai đồng tiỿn quay tít, chẳng sấp mà cũng chẳng ngửa.

Quỳnh thất thế vỗ tay reo:

- Tiỿn múa Chúa cưỿi, thế là chị bằng lòng cho em vay cả rồi!

Nói xong, vác hết cả tiỿn vỿ.
__________________
Trả ơn chúa Liễu

Gặp khoa thi, Quỳnh ra ứng thi. ÿưỿng đi qua đỿn Sông, Quỳnh vào yết Chúa, xin Chúa phù hộ cho, đỗ thì xin trả lễ. Quỳnh ra thi, quả nhiên đỗ thật. Vinh qui vỿ, Quỳnh mua một con bò mẹ, một con bò con, đem đến lễ, Quỳnh quỳ xuống lạy, rồi dắt con bò mẹ đến buộc vào tay ngai mà khấn rằng:

- Chúa có lòng thương phù hộ cho Quỳnh được đỗ, nay gỿi là có một con bò để trả lễ. Xin Chúa nhận cho. Chúa là chị, xin lễ con lớn, còn con nhỿ, em xin đem vỿ khao dân.

Nói rồi, dắt con bò vè. Con bò mẹ thấy dắt mất con đi, lồng lên chạy theo, làm ngai Chúa đổ lổng chổng, long gẫy cả. Quỳnh cưỿi nói:

- Chị thương em nghèo, trả không lấy, thì em xin đem vỿ vậy.

Nói rồi dắt cả hai mẹ con bò vỿ.
Dòm nhà quan Bảng

ÿồ rằng Quỳnh xinh cùng thỿi với Thị ÿiểm

Quan Bảng sinh ra thị ÿiểm, dạy hỿc trò đông lắm. Quỳnh ngày ngày giả vỿ đến xem bình văn, để ngấp nghé cô ÿiểm. hỿc trò biết ý, vào thưa với quan Bản, ngài bắt vào hỿi.

Quỳnh thưa:

- Tôi là hỿc trò, thấy trưỿng quan lớn bình văn, tôi đến nghe trộm.

Quan Bảng nói:

- Ta biết hết rồi, anh đừng giả danh hỿc trò mà bắt chước tuồng chim chuột. Có phải hỿc trò thì ta ra cho một câu đối, không đối được thì đánh đòn!

Quỳnh vâng.

Quan Bảng ra một câu:

- Thằng quỷ ôm cái dấu, đứng cửa khôi nguyên

Quỳnh ứng khẩu đối ngay:

- Con mộc dựa cây bàng, dòm nhà bảng Nhãn

Quan Bảng thấy Quỳnh xuất khẩu thành chương có bụng yêu, giữ Quỳnh lại nuôi ăn hỿc. Quỳnh hỿc tấn tới lắm, kỳ nào văn cũng được đỿc. Từ ngày trưỿng quan Bảng có Quỳnh, bao nhiêu hỿc trò danh sĩ đỿu phải nhận Quỳnh tài giỿi hơn cả.

Quan Bảng thấy Quỳnh hỿc giỿi, có ý muốn gả cô ÿiểm cho, mà cô ÿiểm nghe cũng thuận.

Quỳnh biết rằng cô ÿiểm vào tay mình rồi, thoả được ước nguyỿn, song tính tinh nghịch, cứ đùa cợt luôn. Cô ÿiểm đứng đắn, thùy mị không ứa chớt nhả, Quỳnh lại càng ghẹo dai.
__________________
Quan trưỿng mắc lỡm

Khi vào trưỿng thi, không mấy lúc Quỳnh ngồi yên, trong lỿu cứ đeo ống quyển đi vẩn vơ gần đưỿng thập đạo. Quan trưỿng biết Quỳnh hay chữ, thấy đi nhung nhăng thì hỿi:

- ÿã làm xong được bài chưa, đưa xem?

Quỳnh thưa:

- Mới xong được vài đoạn, nhưng mà thối lắm, không thể ngửi được, xin các ông đừng xem!

Quan trưỿng thấy Quỳnh muốn giấu, mới bảo:

- Thối thì thối cứ đưa đây!

Quỳnh thưa:

- Quả thối thật, đưa ra sợ các quan bưng mũi không kịp!

Các quan không tin, cho là Quỳnh nhún mình, nhất định đòi xem cho được. Bất đắc dĩ, Quỳnh phải nói to:

- Tôi nói thật, các quan không nghe, xem xong đừng có trách tôi nhé!

Rồi trao ống quyển cho các quan. Không ngỿ Quỳnh hoà cứt vào nước đái để trong ống, bắt châu chấu bỿ vào từ bao giỿ, lúc các quan mở ra, nó bay tung lên bẩn cả quần áo, chạy không kịp.

Quỳnh cưỿi ầm lên:

- Tôi đã nói thực, lại cứ đòi xem!

Các quan giận lắm, nhưng không lấy lý gì bắt lỗi được Quỳnh.

ÿến kỳ thi Hội, chúa Trịnh cứ ép Quỳnh đi thi để lấy Trạng. Quỳnh không thiết. Chúa ép mãi, phải nghe. Lúc vào thi, làm văn xong, còn thừa giấy, Quỳnh vẽ ngựa, vẽ voi vào sau quyển, rồi đỿ mấy câu thơ rằng:

Văn chương phú lục đã xong rồi,
Thừa giấy làm chi chẳng vẽ voi.
Tớ có một điỿu xin bảo thật
Ai mà cưỿi tớ nó ăn bòi!

Làm thế cốt cho phạm trưỿng quy, không lấy đỗ được
Trả nợ anh lái đò

Quỳnh đi đò ngang thưỿng chịu tiỿn, lâu quá hóa nhiỿu, không trả được.

Lúc anh lái đò đến đòi, Quỳnh bảo:

- Ừ đợi đấy, mai ta trả.

Rồi mua tre nứa, lá gồi làm một cái nhà bè ở giữa sông, trong đỿ một câu:

ÿ... mẹ thằng nào bảo thằng nào!

Và phao ầm lên rằng đó là lầu yết thơ của Trạng.

Thấy nói thơ Trạng, thiên hạ nô nức kéo nhau đi xem. ÿi đò ra đến nơi, thấy độc một câu như thế, chán quá liỿn đi đò vỿ. Ngưỿi khác gặp hỿi thì chỉ trả lỿi: "Ra mà xem!"

Thế là thiên hạ càng thấy lạ, càng xô nhau ra xem. Anh lái đò chở hết chuyến nỿ đến chuyến kia không kịp, trong ba bốn ngày, được không biết bao nhiêu tiỿn.

ÿược mấy hôm, Quỳnh dỡ nhà bè, bán lại cho anh lái đò. Anh lái đò trừ nợ. Quỳnh mắng:

- Anh còn nợ ta thì có, ai làm cho anh mấy hôm chở được bấy nhiêu tiỿn?

Anh lái đò mới nhận ra, liỿn cám ơn Quỳnh rồi rít và xin trả đủ tiỿn.
Ông nỿ bà kia

Ở làng Quỳnh có mấy ngưỿi tấp tểnh công danh, nay cầu mai cục nhỿ Quỳnh gây dựng cho, may ra được tý phẩm hàm để khoe với làng nước. Một hôm, Quỳnh ở kinh đô vỿ, sai ngưỿi mỿi mấy anh ấy lại bảo:

- Giỿ có dịp may, nào các anh có muốn làm ông nỿ bà kia thì nói ngay.

Thấy Quỳnh ngỿ lỿi như thế, anh nào cũng như mở cỿ trong bụng, tranh nhau nhận trước.

Quỳnh bảo:

- ÿược các anh vỿ nhà thu xếp khăn gói, rồi lại đây uống rượu mừng với ta, mai theo ta ra kinh đô sớm.

Anh nào anh nấy lật đật vỿ nhà, vênh váo, đắc chí lắm, có anh vỿ đến cổng, thấy vợ đang làm lụng lam lũ, liỿn bảo vợ:

- ÿt nữa làm nên ông nỿ bà kia, không được lam lũ thế mà ngưỿi ta cưỿi cho.

Vợ hỿi:

- Bao giỿ làm quan mà khoe váng lên thế?

- Nay mai thôi, sắp sửa khăn gói để mai đi sớm!

Nói xong, vội vàng lại nhà Quỳnh đánh chén. Anh nào anh nấy uống say tít, rồi mỗi anh nằm một xó. ÿến khuya, Quỳnh sai ngưỿi đem võng, võng anh nỿ vỿ nhà anh kia, anh kia vỿ nhà anh nỿ, nói dối rằng: Say rượu ngộ cảm phải bôi dầu xoa thuốc ngay không thì oan gia!

Các "bà lớn" đang mơ màng trong giấc mộng, thấy ngưỿi gõ cửa mà lại nói những chuyện giật mình như thế, mắt nhắm mắt mở, tưởng là chồng, ôm xốc ngay vào nhà, không kịp châm đèn đóm, rồi nào bôi vôi, nào xoa dầu, miệng lẩm bẩm: "Rượu đâu mà rượu khốn, rượu khổ thế! Ngày mai lên đưỿng mà bây giỿ còn say như thế này! Nhỿ phúc ấm có làm được ông nỿ bà kia thì cũng lại tiỿn toi thôi!"

Xoa bóp cho đến sáng, nhìn thì hoá ra anh láng giỿng, các bà ngẩn ngưỿi mà các anh đàn ông kia lại càng thẹn, cứ cúi gầm mặt xuống cút thẳng. Vỿ nhà thấy vợ mình cũng đang ngẩn ngưỿi, đỿ mặt tía tai, vội nói ngay:

- Ai ngỿ nó... xỿ thế! Tưởng ông nỿ bà kia là thế nào! Thôi kệch đến già
__________________


Lỡm quan thị

Có một ông quan thị (1) đại nịnh thần, được Chúa Trịnh yêu lắm. Ông ta thưỿng đến chơi nhà Quỳnh, thấy sách gì cũng mượn xem, mà ít khi trả. Quỳnh ghét cay ghét đắng, định chơi xỿ một bận cho chừa. Quỳnh bèn lấy giấy trắng đóng thành quyển sách để sẵn. Một hôm, thấy bóng quan thị đằng xa, Quỳnh giả vỿ cầm sách xem, đợi khi ông ta đến nơi thì giấu đi. Quan thị thấy Quỳnh giấu, ngỡ là sách lạ, đòi xem Quỳnh bảo:

- Sách nhảm có gì mà xem.

Quan thị năn nỉ mãi cũng không được, vỿ tâu với Chúa. Chúa đòi Quỳnh sang hỿi. Quỳnh đám chắc là đòi vỿ chuyện quyển sách, mới lấy bút viết mấy câu vào sách bỿ vào tráp khoá lại, rồi sang hầu. Quả nhiên như thế. Quỳnh tâu:

- Không có sách gì lạ, chắc thị thần tâu man với Chúa đó.

Chúa thấy Quỳnh chối, lại càng tin là Quỳnh có sách lạ, bắt phải đem trình. Quỳnh sai ngưỿi vè đem tráp sang, mở ra, chỉ thấy có một quyển sách mỿng. Quỳnh rụt rè không dám đưa. Chúa bảo:

- Cứ đưa ta xem. Nếu sách lạ thì ta thưởng, mà có phải sách can phạm thì ta cũng xá cho, đừng ngại.

Quỳnh đưa ra. Chúa mở ra xem, chỉ thấy có mấy câu:

"Chúa vị thần viết: Vi cốt tứ địch, vi cốt tứ địch. Thị thần qui nhị tấu viết: Thần phong chỉ phát, thần phông chỉ phát".

Chúa ngẫm lại không biết nghĩa ra làm sao, bảo Quỳnh cắt nghĩa thì Quỳnh rụt rè tâu:

- Sách ấy là sách nhảm nhí của tiểu thần chỉ xem khi buồn, sợ cắt nghĩa ra rác tai Chúa!

Chúa nhất định không nghe, bắt Quỳnh cắt nghĩa cho được.

Quỳnh vâng lệnh tâu với Chúa, câu ấy nghĩa là:

"Tôi may ngón tóc, tôi may ngón tóc".

Quỳnh cắt nghĩa, nhưng chúa vẫn chưa hiểu ra, lại hỿi:

- ÿa đành nghĩa đen là như thế, nhưng ý tứ thế nào?

Quỳnh tủm tỉm cưỿi không dám nói. Chúa và quan thị đứng hầu bên càng gặng hỿi. Quỳnh mới tâu:

- Xin chúa đỿc đảo lại thì ra nghĩa, nhưng mà tục lắm. Bấy giỿ Chua với quan thị mới biết Quỳnh lỡm, bảo Quỳnh mang sách vỿ.

Quỳnh ra, quan thị chạy theo trách Quỳnh nhạo cả Chúa, thực là ngưỿi vô phu, vô quân.

Quỳnh dáp lại rằng:

- Ngài bảo tôi là vô phu, vô quân thì bỿn thưòng thị đỿi Hậu Hán là gì? Tôi đã giấu mà ngài cứ nịnh để đòi ra cho được thì lỗi tại ai?

Quan Thị tịt mắt.
__________________
Nhặt bã trầu

Một ông quan vào quán ngồi bệ vệ lắm, Quỳnh giả làm hỿc trò xác, mon men đến đứng bên, hễ thấy quan ăn miếng trầu nào nhả bã ra thì lại cúi xuống nhặt.

Quan hỿi:

- Mày là ai?

- Bẩm, tôi là hỿc trò.

- Hỿc trò sao lại lẩn thẩn thế?

- Bẩm, chúng tôi thấy phương ngôn thưỿng nói: "Miệng kẻ sang có gang có thép!", chúng tôi nhặt xem gang thép như thế nào.

Quan thấy Quỳnh có ý xược, ra oai thét:

- ÿã xưng là hỿc trò, thì phải đối ngay câu phương ngôn ấy đi, đối được thì tha cho, không sẽ đánh đòn!

Quỳnh rụt tè thưa:

- Bẩm quan khó lắm!

Quan lại quở:

- Khó thì khó cũng phải đối!

- Bẩm quan con xin đối.

- Nói mau!

Quỳnh mới đỿc:

- ÿồ nhà khó vừa nhỿ vừa thâm.

Quan ngồi lặng đi rồi đỿ mặt nói:

- Ừ đối cũng chỉnh, nhưng mà xấc lắm.
__________________
Chỿi gà

Bỿn quan thị, gà thật không có (1) mà lại cứ hay chỿi gà. Nghe nói Quỳnh chỿi gà với sứ Tàu thắng, hỿ liỿn mang gà đến nhà Quỳnh, chỿi thử một vài cựa chơi. Quỳnh vốn ghét bỿn quan thị, từ chối, nói là không có gà, nhưng hỿ nhiễu mãi, phải ừ và hẹn đến mai di bắt gà vỿ sẽ chỿi. Bên láng giỿng có một con gà trống thiến, Quỳnh mượn mang vè.

Sáng sớm, mở mắt dậy, đã thấy quan thị đem gà lại rồi. Quỳnh sai bắt gà trống thiến đem ra chỿi. Vừa giao mỿ được một vài nước, thì gà quan thị đá cho gà trống thiến một cựa vào bụng vỡ hầu lăn cổ chết ngay. Quan thị vỗ tay reo:

- Thế mà đồ rằng gà của Trạng hay, chỿi được gà Tàu, giỿ mới biết đồn láo cả!

Quỳnh chẳng cãi lại, chỉ nói:

- Các ngài nói phải, trước gà tôi chỿi hay lắm, nhưng từ khi tối thiến đi, thì nó đốn đỿi ra thế!

Rồi ôm gà mà than thở: "Khốn nạn thân mày, gà ôi! Tao đã bảo thân phận mày không dái thì chịu trước đi cho thoát đỿi, lại con ngứa nghỿ làm gì cho đến nỗi thế! Thôi mày chết cũng đáng đỿi, còn ai thương nữa, gà ôi!"

Các quan thị nghe thế, xấu hổ, ôm gà cút thẳng.
Ăn trộm mèo

Nhà vua có một con mèo quý lắm, xích bằng xích vàng và cho ăn những đồ mỹ vị.

Quỳnh vào chầu, trong thấy, bắt trộm vỿ, cất xích vàng đi mà buộc xích sắt, nhốt một chỗ, đến bữa thì để hai bát cơm, một bát thịt cá, một bát rau nấu đầu tôm. Mèo ta quen ăn miếng ngon chạy đến bát cơm thịt cá chực ăn. Quỳnh cầm sẵn roi, hễ ăn thì đánh. Mèo đói quá, phải ăn bát rau nấu đầu tôm. Như thế, được hơn nửa tháng, dạy đã vào khuôn, mới thả ra.

Vua mất mèo, tiếc quá, cho ngưỿi đi tìm, thấy nhà Quỳnh có một con giống hệt, bắt Quỳnh đem mèo vào chầu. Vua xem mèo, hỿi:

- Sao nó giống mèo của trẫm thế? Hay khanh thấy mèo của trẫm đẹp bắt đem vỿ, nói cho thật!

- Tâu bệ hạ, bệ hạ nghi cho hạ thần bắt trộm, thật là oan, xin bệ hạ đem ra thử thì biết.

- Thử thế nào? Nói cho trẫm nghe.

- Muôn tâu bệ hạ, bệ hạ phú quý thì mèo ăn thị ăn cá, còn hạ thần nghèo túng thì mèo ăn cơm với đầu tôm, rau luộc. Bây giỿ để hai bát cơm ấy, xem nó ăn bát nào thì biết ngay.

Vua sai đem ra thử. Con mèo chạy thẳng đến bát cơm rau, ăn sạch.

Quỳnh nói:

- Xin bệ hạ lượng cho, ngưỿi ta phú quý thì ăn cao lương mỹ vị, bần tiện thì cơm hẩm rau dưa. Mèo cũng vậy, phải theo chủ.

Rồi lạy tạ đem mèo vỿ.
Tương, muối cũng ngon

Chúa Trịnh quanh năm ăn toàn sơn hào, hải vị, chả thiếu thức gì, mà vẫn không thấy ngon miệng.

Môt hôm, Quỳnh túc trực, Chúa bảo:

- Ta ăn đủ của thơm vật lạ, mà không biết ngon. Ngươi có biết thứ gì ngon thì nói cho ta hay?

- Tâu Chúa, Chúa đã xơi mầm đá chưa ạ?

- Vị ấy ngon lắm à?

- Dạ, ngon lắm.

- Thật như thế thì làm để ta nếm thử xem?

Quýnh sai ngưỿi lập tức đi lấy "mầm đá" vỿ ninh nhừ để làm đồ ngự thực, còn mình thì lủi vỿ nhà lấy một lỿ tương ngon, một đĩa muối trắng. Lỿ tương thì bịt thật kỹ ngoài đỿ hai chữ "ÿại phong" đem sang giấu một chỗ.

Chúa đợi lâu, thấy đói bụng, hỿi:

- Mầm đá đã chín chưa?

Quỳnh thưa: Chưa được.

Chốc chốc, Chúa lại hỿi, Quỳnh tâu:

- Thứ ấy phải cho thật chín, không thì lâu tiêu.

Khuya, Chúa lại hỿi. Quỳnh biết Chúa đói lắm rồi, mới tâu:

- Xin Chúa hãy xơi tạm vài thứ dã vị này, còn mầm đá xin dâng sau.

Rồi truyỿn dỿn cơm tương với muối dâng lên. Chúa đang đói, ăn ngon miệng. Trông thấy lỿ đỿ hay chữ "ÿại phong" lấy làm lạ. Chúa hỿi:

- Mầm ÿại phong là mầm gì mà ngon thế?

- Bẩm là đò dã vị thưỿng dùng.

- Là gì, nói lên cho ta biết?

- Bẩm tương ạ?

- Ngươi đỿ hai chữ ÿại phong là nghĩa là sao?

- Bẩm ÿại phong là gió lớn, gió lớn thì đổ chùa, đổ chùa thì tượng lo, tuợng lo là lỿ tương.

- Lâu nay ta không ăn, quên mất cả vị, sao ngon thế?

- Tâu Chúa, quả không sai. Lúc đói thì ăn gì cũng ngon, no thì không thấy gì vừa miệng!

Chúa cưỿi bảo:

- Ngươi nói phải. Thế ra ngươi làm cho ta thật đói để ăn cho biết ngon, chứ đợi mầm đá thì biết đến bao giỿ cho chín.
__________________
Bà Chúa mắc lỡm

Một bà Chúa có nhan sắc mà tính kiêu ngạo, đi ra chơi phố phưỿng thấy ai trái ý là sai lính bắt đánh liỿn. Quỳnh lững thững đi chơi, gặp kiệu Chúa. Gần đấy có cái ao bèo. Quỳnh vội vàng chạy xuống cầu ao đứng đá nước chơi.

Chúa biết Quỳnh, thấy chơi lẩn thẩn như thế mới hỿi:

- Ông làm gì đó?

Quỳnh ngẩng lên thưa:

- Tôi ở nhà buồn quá, ra ao đá bèo chơi!

Chúa đỿ mặt tía tai, bỿ đi.
Tiên sư thằng Bảo Thái

Một hôm, Quỳnh cho ngưỿi ra bảo các hàng thịt là ngày mai Trạng đặt tiệc thết các quan, cần mỗi hàng bán cho mấy cân, nhưng phải thái sẵn cho đỡ mất công ngưỿi nhà. Các hàng thịt mừng rỡ, sáng hôm sau đã thái thịt đầy nhà chỿ ngưỿi nhà Trạng đến lấy. Ai ngỿ đợi mãi đến trưa mà cũng chẳng thấy ai, hỿ bèn tới nhà Trạng thì nhà vắng tanh, chẳng có khách khứa gì cả. Hỿi Trạng thì Trạng bảo không biết: "Chắc là có đứa nào muốn lỡm bà con đây. Cứ gỿi thằng nào bảo thái mà chửi".

Bỿn hàng thịt tức mình vỿ réo gỿi thằng bảo thái mà chửi:

- Tiên sư thằng bảo thái! Tiến sư thằng bảo thái!

Bảo thái là niên hiệu vua Lê Dụ Tông (1720-1726). Thành thử vua bị chửi một bữa inh cả phố
Hút chết vì quả đào

Quỳnh cậy tài, đùa cả với chúa, không từ ai. Một hôm, lúc túc trực trong cung, có ngưỿi đem đâng vua một mâm đào, gỿi là "đào trưỿng thỿ", Quỳnh thủng thỉnh lại gần, lấy một quả, ngồi ăn, giữa đông đủ mặt vua quan, mà làm như không trông thấy ai cả. Vua quở, giao xuống cho các quan nghi tội. Các quan chiếu theo luật "mạn quân" tâu nghị trảm. Quỳnh quỳ xuống tâu rẳng:

- ÿinh thần nghị tội hạ thần như vậy, thạt là đúng luật, không oan, song xin Hoàng thượng rộng dung cho hạ thần được nói vài lỿi rồi chết cho thỿa!

Vua phán: - Ừ, muống nói gì cho nói!

- Muôn tâu bệ hạ, hạ thần có bụng tham sinh, sợ số chết non, thấy quả gỿi là quả "trưỿng thỿ" thèm quá tưởng ăn vào được sống lâu như Bánh Tổ, để được thỿ nhà vua cho tận trung. Không ngỿ nuốt chưa khỿi mồm mà chết đã đến cổ! Hạ thần trộm nghĩ nên đỿ tên quả ấy là quả "đoản thỿ" thì phải hơn, và xin nhà vua trị tội đứa dâng đào đẻ trừ kẻ xu nịnh.

Vua nghe Quỳnh tâu phải, bật cưỿi tha tội chết
Chúa ngủ ngày

Một buổi trưa, Quỳnh vào hầu Chúa, không thấy Chúa ở cung, hỿi thị vệ, thì ra Chúa đương giấc. Quỳnh không được tiếp, sẵn bút nghiên, đỿ ngay hai chữ vào tưỿng rồi giở ra vỿ.

Lúc Chúa dậy ra công đưỿng, thấy ở tưỿng có hai chữ "ngỿa sơn" nét mực hãy còn ướt, không biết ai đỿ và cũng không biết nghĩa làm sao, hỿi thị vệ mới hay Quỳnh đỿ. ÿến buổi hầu chiỿu, đông đủ các quan, Chúa hỿi, không ai tán được, phải triệu Quỳnh đến.

Quỳnh đến, Chủa hỿi. Quỳnh thưa:

- Hai chữ ấy có nghĩa gì sâu sắc đâu, hạ thần cứ lấy nghĩa đen mà viết, không dám có ý tứ gì hiểm hóc cả.

- Cứ cắt nghĩa cho ta nghe, không hỿ chi mà ngại.

Quỳnh ngập ngừng mãi, mới nói:

- Chữ "ngỿa" nghĩa là "nằm", "nằm" hẳn không ai nằm không, tất phải ngáy, chữ "sơn" nghĩa là "núi", "núi" ắt phải có đèo, vậy hợp hai chữ làm một thì nghĩa là "ngáy đèo".

Cả triỿu thần ai cũng cưỿi. Chúa cũng bật cưỿi. Tan hầu, các quan trách Quỳnh:

- May mà Chúa rộng lượng, chứ không thì hôm nay ông mất đầu!

Quỳnh cưỿi không nói gì.
Cây nhà lá vưỿn

Quỳnh nhiỿu lần thất lễ với chúa, nên trước Chúa quý trỿng bao nhiêu thì sau lại ghét bấy nhiêu. Quỳnh thấy Chúa ghét, lại càng trêu tợn.

Một lần, Chúa sai lính đến kéo đổ nhà Quỳnh. Quỳnh thấy lính đến thì bảo:

- Chúa sai các anh đến kéo đổ nhà ta thì các anh cứ việc kéo, không được reo, được cưỿi, ai mà reo cưỿi thì ta cắt lưỡi,

Nghỿ kéo nặng thì phải reo hò, không dô ta, không hò khoan đố ai kéo được. Bỿn lính phải chịu vỿ không.

Lại một lần nữa, Chúa sai lính đến ỉa giữa nhà Quỳnh. Quỳnh cầm dao ra bảo lính:

- Chúa sai các anh đến ỉa giữa nhà ta, thì cứ việc ỉa, nhưng cấm đái, anh nào mà đái ta cắt dái đi.

Ỉa ai mà nhịn đái được, bỿn lính phải cắp đít vỿ. Có một vài anh láo, nghe thấy thế, đái ở trước nhà, rồi mới đến ỉa, lại đem gáo dừa đỿ phòng. Quỳnh thấy nó lập mưu trước, đành chịu nhưng trong bụng căm lắm, bèn kiếm cách xược lại Chúa. ít lâu sau, Quỳnh đi mua một cây cải thật to sai ngưỿi đem dâng, làm cơm chúa xơi. Khi Quỳnh vào hầu, Chúa hỿi cải đâu mà to lạ thế và khen ngon.

Quỳnh thưa:

- Cải nhà trồng, trước nó không to mấy, nhỿ độ nỿ Chúa sai lính đến ỉa nhà thần, thần đem phân ấy bón cho, nên lớn bổng lên thế. Cây nhà lá vưỿn đem dâng để chúa xơi.

Chúa Trịnh tái mặt lại.
Trạng chết Chúa cũng băng hà

Từ ngày ấy Chúa có bụng ghét Quỳnh. ÿược mươi hôm, Chúa đòi Quỳnh vào thị yến, định đánh thuốc độc cho chết. Quỳnh biết Chúa căm vỿ mấy chuyện trước, lần này đòi vào thị yến chắc là có chuyện. Lúc đi dặn vợ con rằng:

- Hôm nay ta vào hầu yến Chúa, lành ít, dữ nhiỿu. Ta có mệnh hệ nào, thì không được phát tang ngay, cứ phải để ta vào võng, cắt hai đứa quạt hầu, rồi gỿi nhà trò vỿ hát, đợi bao giỿ phủ Chúa phát tang thì ở ngoài hãy phát tang.

Dặn xong, lên võng đi.

Quỳnh vào đến cung, đã thấy Chúa ngồi đấy rồi. Chúa bảo:

- Lâu nay không thấy mặt, lòng ta khát khao lắm. Vừa rồi, có ngưỿi tiến hải vị, ta nhớ đến ngươi, đòi vào ăn yến, ngươi không được từ.

Quỳnh biết Chúa thù vỿ cây cải hôm nỿ, không ăn không được. Vừa nếm một miếng thì Chúa hỿi:

- Bao giỿ Quỳnh chết?

Quỳnh thưa:

- Bao giỿ Chúa băng hà thì Quỳnh cũng chết.

Ăn xong, Quỳnh thấy trong ngưỿi khang khác, cáo xin vỿ. Vừa vỿ đến nhà thì tắt hơi. Vợ con cứ theo lỿi Quỳnh dặn mà làm. Chúa sai ngưỿi dò xem Quỳnh có việc gì không, thấy Quỳnh đương nằm võng nghe nhà trò hát, mà ngưỿi nhà thì đi lại vui vẻ như thưỿng, vỿ tâu với Chúa. Chúa liỿn đòi đầu bếp lên hỿi xem đánh thuốc thế nào mà Quỳnh không việc gì.

Chúa ăn thử, được một chốc thì Chúa lăn ra chết.

Nhà Quỳnh nghe thất trong dinh Chúa phát tang, thì ở nhà cũng phát tang. Chúa và Trạng đưa ma một ngày. Thế mới biết Quỳnh chết đến cổ còn lừa được Chúa mới nghe.

Ngưỿi đỿi vỿ sau có câu thơ:

Trạng chết Chúa cũng băng hà
Dưa gang đỿ đít thì cà đỿ trôn
__________________
Trạng chết Chúa cũng băng hà

Từ ngày ấy Chúa có bụng ghét Quỳnh. ÿược mươi hôm, Chúa đòi Quỳnh vào thị yến, định đánh thuốc độc cho chết. Quỳnh biết Chúa căm vỿ mấy chuyện trước, lần này đòi vào thị yến chắc là có chuyện. Lúc đi dặn vợ con rằng:

- Hôm nay ta vào hầu yến Chúa, lành ít, dữ nhiỿu. Ta có mệnh hệ nào, thì không được phát tang ngay, cứ phải để ta vào võng, cắt hai đứa quạt hầu, rồi gỿi nhà trò vỿ hát, đợi bao giỿ phủ Chúa phát tang thì ở ngoài hãy phát tang.

Dặn xong, lên võng đi.

Quỳnh vào đến cung, đã thấy Chúa ngồi đấy rồi. Chúa bảo:

- Lâu nay không thấy mặt, lòng ta khát khao lắm. Vừa rồi, có ngưỿi tiến hải vị, ta nhớ đến ngươi, đòi vào ăn yến, ngươi không được từ.

Quỳnh biết Chúa thù vỿ cây cải hôm nỿ, không ăn không được. Vừa nếm một miếng thì Chúa hỿi:

- Bao giỿ Quỳnh chết?

Quỳnh thưa:

- Bao giỿ Chúa băng hà thì Quỳnh cũng chết.

Ăn xong, Quỳnh thấy trong ngưỿi khang khác, cáo xin vỿ. Vừa vỿ đến nhà thì tắt hơi. Vợ con cứ theo lỿi Quỳnh dặn mà làm. Chúa sai ngưỿi dò xem Quỳnh có việc gì không, thấy Quỳnh đương nằm võng nghe nhà trò hát, mà ngưỿi nhà thì đi lại vui vẻ như thưỿng, vỿ tâu với Chúa. Chúa liỿn đòi đầu bếp lên hỿi xem đánh thuốc thế nào mà Quỳnh không việc gì.

Chúa ăn thử, được một chốc thì Chúa lăn ra chết.

Nhà Quỳnh nghe thất trong dinh Chúa phát tang, thì ở nhà cũng phát tang. Chúa và Trạng đưa ma một ngày. Thế mới biết Quỳnh chết đến cổ còn lừa được Chúa mới nghe.

Ngưỿi đỿi vỿ sau có câu thơ:

Trạng chết Chúa cũng băng hà
Dưa gang đỿ đít thì cà đỿ trôn
__________________

__________________